Отправить статью по E-mail 
КУЛЬТ И ПАМЯТЬ СВ. ВОСКЕАНА И СВ. СУКИАСИЦА В СВЕТЕ КАВКАЗСКИХ ПАРАЛЛЕЛЕЙ
- Авторы: Симонян Л.
- Выпуск: Том 17, № 4 (2021)
- Страницы: 1002-1021
- URL: https://caucasushistory.ru/2618-6772/article/view/1737
- DOI: https://doi.org/10.32653/CH1741002-1021
Аннотация
The obscure story about a group of early Christian saints of Alanian origin reports on the existence of the “grass-eaters” kind of Christianity in some regions of historical Armenia before the adoption of state Christianity. For the name of the group’s leader Sukias was Bahadras before his baptism, some parallels in the Armenian folk-lore and the Caucasian epic of Narts can proceed. The center of the cult of St. Sukiaseans was mountain Sukavet until the beginning of the 20th century. After its loss, however, the former inhabitants of Alashkert founded a chapel with vital worship and pilgrimage in the village of Nerkin Getashen, although the legendary story of the saints did not reach our times in memory of the people.
Лилит Симонян
Институт археологии и этнографии Национальной академии наук Республики Арсения
Автор, ответственный за переписку.
Email: simonian_lilit@mail.ru
Армения
кандидат исторических наук
заведующий архивом
- Abaev V. (1978), Абаев, В., Нартовский эпос осетин, Сказания о нартах, Москва: 5-42.
- Abeghian M. (1951), Աբեղյան, Մ., Ծանոթագրություններ, Սասնա Ծռեր, ժողովրդական վեպ, Բ հատոր, Մասն յերկրորդ, Յերեվան:
- Acharyan H. (1973) Աճառյան Հ., Հայերեն արմատական բառարան, հատ. Բ, Երևան, ԵՊՀ հրատ.
- Alishan Gh. V. M. (1890), Ալիշան, Ղ. Վ. Մ., Այրարատ բնաշխարհ Հայաստանեայց, Վենետիկ:
- Alishan Gh. (1901), Արշալոյս քրիստոնէութեան Հայոց, Վենետիկ:
- Avgerian M. (1811), Աւգերեան, Մ., Լիակատար վարք և վկայաբանութիւն սրբոց. Որք կան ի հին Տօնացուցի Եկեղեցւոյ Հայաստանեայց: Հտ. 2, Վենետիկ:
- Bense (1899), Բենսէ, Բուլանըխ կամ Հարք գաւառ, Ազգագրական հանդէս, գ. Ե, Թիֆլիս: 5-184:
- Calendar (1774) Տօնացոյց։ Հտ. 1, Էջմիածին:
- Calendar of Feasts (1725), Տօնացոյց, Կ. Պոլիս:
- Dumezil (1976), Дюмезиль, Ж., Осетинский эпос и мифология, Москва.
- Eprikean, S. (1902), Էփրիկեան, Ս., Պատկերազարդ բնաշխարհիկ բառարան, հատ. առաջին, Վենետիկ:
- Géographie de Moïse de Corène (1881), Géographie de Moïse de Corène d'après Ptolémée / texte armenien, traduit en français par le p. Arsène Soukry, Venise.
- Ghanalanian, A. (1969), Ղանալանյան, Ա., Ավանդապատում, Երևան:
- Griswar, J. (1969), “Le motif de l’epee jetee au lac: la mort d’Arthur et la mort de Batraz”, Romania 9: 289-340.
- Hakobyan, H. (1974), Հակոբյան Հ., Բասենի ազգագրությունն ու բանահյուսությունը, Երևան:
- Haykuni S. (1894), Հայկունի Ս., Բագրևանդ. Ջրաբաշխ գաւառ, Մասն Ա., Էջմիածին:
- Haykuni S. (1906) Ժողովրդական երգ, առած, հանելուկ և այլն, Էմինեան ազգագրական ժողովածու, գ. Զ, Վաղարշապատ:
- Hovhan Mamikonean (1889), Պատմութիւն Տարօնոյ զօր թարգմ՝ Զենոբ Ասորի։ Երկրորդ տպագրութիւն, Վենետիկ
- Hovhannes Draskhanakertc‘i (1843), Պատմագրութիւն Յովհաննու Կաթողիկոսի ամ[ենայն] Հայոց, Երուսաղէմ:
- Hovsepian G. (1911), Յովսէփեան, Գ. Վ., Ոսկերչութեան արուեստի մի նմուշ Ժգ-րդ դարում (Խոտակերաց Ս. Նշան), Գեղարուեստ, № 4: 37-44:
- Inchichean Gh. (1806), Ինճիճեան, Ղ., Աշխարհագրութիւն չորից մասանց աշխարհի՝ Ասիոյ, Եւրոպիոյ, Ափրիկոյ և Ամերիկոյ: Մասն առաջին. Ասիա, հտ. Ա, Վէնէտիկ:
- Inchichean Gh. (1922) Ստորագրութիւն հին Հայաստանեայց, Վէնէտիկ:
- Juan Chao Bi Shi (1941), Козин, С. А., Сокровенное сказание: Монгольская хроника 1240 г. под названием Юань Чао Би Ши, Москва-Ленинград.
- Lalayan (1902), Արա Գեղեցիկ, գրի առաւ Ե. Լալայեան, Ազգագրական հանդէս, գ. IX, Թիֆլիս: 144-159:
- Matthews Urhayeci (1973) Մատթեոս Ուռհայեցի, Հայոց պատմություն, Երևան:
- Melikset-Bekov L. (1917) Меликсетъ-Бековъ, Грузинскiй изводъ сказанiя о постё “араджаворъ” в сб: Христианскiй Востокъ, т.V, вып. II, Петроградъ, Изд. Академiи наукъ, сс. 73-111.
- Mirakhorean M. (1885-G) Նկարագրական ուղևորութիւն ի հայաբնակ գաւառս Արեւելեան Տաճկաստանի, Մասն Գ., Կ. Պօլիս:
- Notark (1888) Փիրղալէմեան Ղ., Նօտարք հայոց, Կ. Պօլիս, 1888:
- Ormanian M. (1992), Օրմանյան Մ., Ծիսական բառարան, Երևան:
- Petrosian, A. Е. (2016), Петросян, А. Е., “Армянская Сатеник/Сатиник и кавказская Сатана/Сатаней”, Вестник Владикавказского научного центра, т. 16, № 1, Владикавказ: 8-17.
- Petrushenko N. (2011) Жития русских святых, т. 1, ред. Н. Петрусенко, М., “Сибирская благозвонница”.
- Sargisean (1864), Սարգիսեան, Ն., Տեղագրութիւնք ի Փոքր և ի Մեծ Հայս, Վենետիկ:
- Scott Littleton, С. / L. А. Malcor (2007), Скотт Литтлтон, К., Малкор, Л. А., От Скифии до Камелота, Москва.
- Seylan (1895), Սեյլան, Սասուն, Մուրճ, № 5, Թիֆլիս: 634-663.
- Sofyan A. (2014) Софян А. Б., Христианские мученики в Армении: три портрета, три судьбы в сб.: Религия, церковь, общество, вып. III, ред. С. Прилуцкий, СПб., “Скифия-принт”, сс. 147-155.
- Simonian, L./ K. Hovhannisyan (2011), Սիմոնյան, Լ., Հովհաննիսյան, Կ., “Խաչ-թրի խորհրդանշական իմաստի որոշ կողմեր”, XXI դարի կրոնական մարտահրավերները և Հայաստանը, գիտաժողովի զեկուցումների ժողովածու, Երևան: 61-78.
- Simonian, Hovhannisyan, Avetisyan (2016), Field ethnographic materials of the Expedition Sevan-Lichk, July, 2016, Institute of Archaeology and Ethnography of NAN RA.
- Shahinyan, Sh. (1980), Շահինյան, Շ., Դարավոր արմատներ, Երևան:
- Shanaev, G. (1876) Шанаев, Г., Народныя сказанiя кавказскихъ горцевъ, Сборникъ Свёдёнiй о кавказскихъ горцахъ: 1-64 (234-298).
- Skazaniya o nartax (1978) Сказания о нартах. Осетинский эпос, пер. Ю. Лебединского, Москва.
- Srvandzteants G. (1874) Սրվանձտեանց Գ., Հնոց եւ նորոց. Պատմութիւն վասն Դաւթի եւ Մովսէսի Խորենացւոյ, Կ. Պօլիս:
- Srvandztiants G. (1978), Սրվանձտյանց Գ., Երկեր, հատ. 1, Երևան:
- Srvandztiants G. (1982), Սրվանձտյանց, Գ., Երկեր, հատ. 2, Երևան:
- Stepanos Orbelian (1859), Ստեփանոս Օրբէլեան, Պատմութիւն նահանգին Սիսական, Փարիզ:
- Synaxary (1706), Յայսմաւուրք, Կ. Պոլիս:
- Tatarian, (1897), Յ. Թաթարեան, Զոյգ մը վանքեր (Ս. Ոսկեանց եւ Ս. Սուքեասեանց վանքերը), Բիւզանդիոն, Կ. Պոլիս, № 86: 1:
- Thovma Arcruni (1852), Թովմա Արծրունի, Պատմութիւն տանն Արծրունեաց, Կոնստանդնուպօլիս:
- Ukhtavor (1899), Ուխտաւոր, Մուշի դաշտը, Արևելք, Կ. Պոլիս, № 3929:1:
- Urbatagirk (1512), Ուրբաթագիրք և Տաղարան, նմանահանութիւն հայերէն առաջին տպագիր գրքերի (1512-1513), Վենետիկ, 1975:
